Uhonorowana polska poetka okresu realizmu, a także nowelistka, pisarka, publicyska i tłumaczka. Uznana za ,,jedną z najwybitniejszych pisarek w historii literatury polskiej”.
W tym roku przypada 180 rocznica urodzin poetki. Z tej okazji Sejm Rzeczypospolitej Polskiej postanowił uhonorować literacki dorobek oraz działaność patrotyczną artystki, ustanawiając ją patronką 2022 roku.
Maria Konopnicka, z domu Wasiłowska, urodziła się 23 maja 1842 roku w Suwałkach, skąd niedługo potem przeprowadziła się do Kalisza i zamieszkała na Warszawskim Przedmieściu. Gdy miała 12 lat straciła matkę. Jak głosi uchwała:”wychowanie przez ojca, w atmosferze patriotyzmu i tradycji chrześcijańskiej miało duży wpływ na pisarkę”.
W 1862 roku poślubiła Jarosława Konopnickiego, z którym miała ośmioro dzieci. Małżeństwo jednak nie przetrwało. W 1876 roku postanowiła odejść od męża, przeprowadzając się z dziećmi do Warszawy. Tam zaczęła uczestniczyć w konspiracyjnych i jawnych akcjach społecznych.
Jeszcze w czasie trwania małżeństwa w 1870 roku, zadebiutowała w czasopiśmie ,,Kaliszanin” pod pseudonimem ,,Marko”, ale to pozytywnie zrecenzowany przez Henryka Sienkiewicza poemat ,, W górach” zapoczątkował jej poetycki cykl. Swój pierwszy tomik poezji wydała 1881 roku. Redagowała czasopismo ,,Świt” oraz współpracowała z tygodnikiem “Bluszcz”, a na łamach m.in. „Kuriera Warszawskiego” zajmowała się krytyką literacką. Zasłynęła prozą i utworami skierowanymi do dzieci.
W darze za 25 lat pracy literackiej, w 1903 roku, otrzymała od narodu polskiego osiemnastowieczny dworek w Żarnowcu. W okresie zaborów było to najwyższe wyróżnienie jakiego mógł dostąpić twórca. Konopnicka zamieszkała w nim razem ze swoją przyjaciółką, malarką Marią Dulębianką. Ten malowniczo położony dworek był jej ostoją, w której mogła oddawać się twórczości pisarskiej oraz działalności społecznej i oświatowej. To tu powstały słowa słynnej „Roty”, uchodzącej za „drugi hymn narodowy”. Wiersz ten ,,był jej protestem przeciw polityce germanizacji w zaborze pruskim.”
W 1910 roku, po śmierci pisarki, dworek odziedziczyły jej córki. Jednak 1956 roku ostatnia z nich, Zofia Mickiewiczowa przekazała go narodowi polskiemu wraz z wszystkimi pamiątkami. Rok później powstało tam muzeum biograficzne, które otwarte jest dla zwiedzajacych od 1960 roku.
Wnętrze muzeum inspirowane jest autentycznym wystrojem i wyposażeniem z okresu zamieszkiwania tam pisarki. Można zobaczyć pokoje reprezentacyjne i mieszkalne właścicielki oraz pomieszczenia kuchenne, a także pracownię Marii Dulębianki z kolekcją obrazów jej autorstwa.
Zachowanych zostało ponad 30 tysięcy obiektów polskiej kultury literackiej XIX i XX wieku,
w tym listy oraz rękopisy utworów Konopnickiej. To za ich pomocą, jak podkreśla ustawa, ,,protestowała przeciwko ustrojowi oraz niesprawiedliwości społecznej.”
Ustanowienie Marii Konopnickiej patronką roku 2022 ma więc charakter symboliczny.
Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, odwołując się do literackiego dorobku poetki, a także zwracając uwagę na jej patrotyczną działaność, chce podkreślić, iż walka o powyższą niesprawiedliwość społeczną i korzenie narodu jest nadal aktualna.
Ilona Kopala
